بررسی انواع دیزل ژنراتور

پیش از بررسی انواع دیزل ژنراتور  بهتر است در ابتدا تعریف محتصری از ژنراتور های دیزلی ارائه دهیم. دیزل ژنراتور وسیله ای است که انرژی مکانیکی بدست آمده از یک منبع خارجی را به انرژی الکتریکی قابل استفاده تبدیل می کند. معمولا ژنراتور های دیزلی برای تأمین برق اضطراری در اماکن صنعتی، ادارات و ساختمان های مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد. این دستگاه ها برای جلوگیری از قطع فعالیت های روزمره یا رفع اختلال در فعالیت های تجاری و صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد.

همانطور که در محتوای صفحه مولدهای دیزلی بیان شد، از این دستگاه می توان در مکان ها و کاربرد های مختلف استفاده کرد. در مقاله بررسی انواع دیزل ژنراتور ها، در ابتدا به بررسی اجزای اصلی مولد های دیزلی، انواع آنها بر حسب کاربرد، برترین برندهای آن و در نهایت به بررسی نکات مهم در استفاده از انواع دیزل ژنراتور ها می پردازیم. با زینت همراه باشید.

اجزای اصلی در ژنراتور های دیزلی

1. موتور
2. دینام (ژنراتور)
3. سیستم های سوخت (تانکر)
4. رگولاتور ولتاژ
5. سیستم های خنک کننده و اگزوز
6. سیستم های روانکاری
7. شارژر باتری
8. کنترل پنل
9. مجمع اصلی / قاب (شاسی دستگاه)

معیار انتخاب دیزل ژنراتور

• براساس تیپ مصرف
• براساس نوع مصرف
• براساس محیط استفاده
• براساس نوع سوخت
• براساس قدرت صدای خروجی

بر این اساس می توان ژنراتورهای برق را به دو دسته مصرف خانگی و مصرف صنعتی تقسیم بندی کرد. در مصارف خانگی جریان خروجی ژنراتور خد اکثر ۳۲ آمپر و ۲۳۰ ولت تک فاز می باشد، هرچند در ‌برخی مصارف صنعتی برق سه فاز نیز مصرف دارد. به هر جهت در مصارف خانگی به مفهوم آپارتمانی یا منازل کوچک ویلایی استفاده از ژنراتورهای تک فاز عمومیت دارد.  برای تامین برق در مصارف صنعتی، محدودیت آمپر وجود ندارد و برق خروجی ۳۸۰ ولت سه فاز است. همچنین می توانید توان مورد نیاز خود را به راحتی مشخص کنید.

بر اساس نوع مصرف

بر این اساس می توان دیزل ژنراتورها را به دو دسته برق اضطراری (Emergency Power) و برق دائم (Prime Power) تقسیم بندی کرد. برق اضطراری همان طور که از نام آن مشخص است در مواردی استفاده دارد که در حالت معمولی برق شبکه یا برق شهری وجود دارد و زمانی که برق اصلی قطع می شود از برق ژنراتور به عنوان اضطراری استفاده می شود.

بیشتر از ۷۰ درصد از دیزل ژنراتورها به عنوان برق اضطراری مورد ا ستفاده قرار می گیرند:

• فرودگاهها
• بیمارستان ها
• مراکز تجاری
• مراکز تفریحی
• ساختمان های مسکونی
• مرغداری ها
• گاوداری ها
• مزارع پرورش ماهی
• گلخانه ها
• انبارهای دارو
• انبارهای مواد غذایی
• کارخانجات تولیدی
• ایستگاههای پمپاژ آب
• تصفیه خانه ها
• پالایشگاهها
• ریخته گری ها

از مراکزی هستند که قطع برق شهری یا شبکه برای آنها بحران به حساب می آید و می بایست دیزل ژنراتور به صورت فوری جایگزین برق شهری یا شبکه شود.

استفاده از دیزل ژنراتور به عنوان برق دائم، در مواری هست که برق شهری یا شبکه وجود ندارد و یا دسترسی به آن مجاز نیست. معادن، پروژه های عمرانی بین شهری، کمپ های موقت، مواکب زیارتی، و … از مواردی هستند که در آن ها برق شهری یا شبکه وجود ندارد.

در برخی موارد نیز برق شهری در دسترس است ولی استفاده از آن مجاز نیست. به عنوان مثال استفاده از برق شهری برای مزارع ارزهای دیجیتال مجاز نیست. همچنین استفاده از برق شهری برای تامین برق کارگاه های ساختمانی در داخل شهرها مجاز نیست و می بایست به صورت کلی از برق ژنراتور استفاده نمایند.

بر اساس محیط استفاده

بر این اساس می توان دیزل ژنراتورها را به دو دسته زمینی (خشکی) و دریایی تقسیم بندی کرد:

• دیزل ژنراتور خشکی

دیزل ژنراتورهای زمینی هر دو جزء دیزل ژنراتورهای آب خنک دسته بندی می شوند. در دیزل ژنراتورهای زمینی، آب رادیاتور در محفظه سیلندر چرخش نموده و گرما موتور را به خود جذب می نماید. سپس این آب با عبور از رادیاتور بخش زیادی از گرمای خود را به محیط اطراف می دهد و خنک می شود و دوباره در محفظه سیلندر گردش می کند.

• دیزل ژنراتور دریایی

در دیزل ژنراتورهای دریای که مخصوص استفاده در کشتی ها و پروژه های ساحلی است، رادیاتور آب وجود ندارد به این صورت که آب پس از گردش در محفظه سیلندر و جذب گرمای موتور، حرارت خود را در یک مبدل حرارتی از دست می دهد. در این مبدل، آب دریا یا رودخانه جریان دارد. با توجه به این که بیشتر مناطق ایران را خشکی تشکیل می دهد استفاده از دیزل ژنراتورهای زمینی در ایران بسیار عمومیت دارد.

بر اساس نوع سوخت

این تقسیم بندی در بازار در جریان است ولی به لحاظ علمی درست نیست. عملا در این تقسیم بندی دیزل ژنراتورها به دو دسته گازوئیل سوز و گازسوز تقسیم بندی می شوند. در حالی که موتورهای گازسوز به لحاظ خیلی از موارد با موتورهای دیزلی متفاوت هستند ولی همان طور که توضیح داده شد این تقسیم بندی در بازار وجود دارد.

این تقسیم بندی شبیه تقسیم بندی تخم پرندگان در زبان خراسانی است. ما در تهران و خیلی از استان ها، تخم مرغ، تخم کبوتر، تخم شترمرغ، تخم بلدرچین و … داریم ولی در زبان خراسانی، تخم مرغ مرغ، تخم مرغ کبوتر، تخم مرغ شترمرغ، تخم مرغ بلدرچین و … وجود دارد.

بر اساس قدرت صدای خروجی

شاید این دسته بندی که در بازار رایج است نیز معیار درستی برای دسته بندی انواع دیزل ژنراتور نباشد. در این دسته بندی دیزل ژنراتورها به انواع معمولی یا پرصدا، سایلنت یا کم صدا، سوپر سایلنت یا خیلی کم صدا و اولتراسایلنت یا بدون صدا تقسیم بندی می شوند.

در نوع معمولی صدای خروجی از دیزل ژنراتور بسیار بیشتر از نوع سایلنت است. قدرت صدای این دیزل ژنراتورها معمولا بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ دسی بل است. البته این میزان صدا برای گوش انسان قابل تحمل است و بودن در کنار چنین منبع صدایی در دراز مدت باعث وارد شدن آسیب به سیستم شنوایی انسان می شود. در نوع سایلنت، قدرت صدای دیزل ژنراتور تا حد زیادی کم شده است و برای کار در شرایط کارگاهی و صنعتی مناسب است. قدرت خروج صدای این دیزل ژنراتورها ۸۵ دسی بل است.

در نوع سوپر سایلنت که مناسب استفاده در فضاهای مسکونی است، قدرت خروجی صدا تا ۷۶ دسی بل کاهش یافته است و بالاخره در نوع بی صدا که عموما در بیمارستان های خاص استفاده می شود، قدرت خروجی صدا تا ۶۸ دسی بل کاهش یافته است. در ایران، معمولا دیزل ژنراتورهای پرصدا در بیشتر پروژه های عمرانی خارج از شهرها و معادن مورد استفاده قرار می گیرند. حتی بسیاری از کارخانجات و مراکز صنعتی نیز از نوع پرصدا استفاده می کنند ولی برای کاهش صدای دیزل ژنراتور، آن را در اتاق جداگانه نگهداری می نمایند و معمولا سعی می شود این اتاق حتی المقدور از محل کار افراد دور باشد.

انواع ژنراتورهای دیزلی

در ادامه شما را با انواع این دستگاه ها آشنا می کنیم:

1. دیزل ژنراتور آماده به کار یا اضطراری

   دیزل ژنراتور آماده به کار که به عنوان Genset نیز شناخته می‌شود، قطعه‌ای از تجهیزات است که از یک موتور دیزل و یک ژنراتور یا دینام الکتریکی تشکیل شده است. این دو مورد با هم کار می‌کنند تا سوخت دیزل را به انرژی الکتریکی تبدیل کنند. از آنجا، هر کسی که به برق نیاز دارد می‌تواند به آن دسترسی داشته باشد، حتی اگر به شبکه برق متصل نباشد.
   بیشتر دیزل ژنراتورهای آماده به کار منبع انرژی مکمل هستند. هدف آنها این است که در صورت از کار افتادن شبکه برق در طول طوفان یا ساعات اوج کار، برق را به شما ارائه دهند.
   ژنراتورهای اضطراری اغلب برای استفاده‌های طولانی مدت در شرایط آماده به کار از جمله بیمارستان‌ها، مراکز اداری، کارخانه‌ها و … کاربرد دارند.

2. دیزل ژنراتور قابل حمل

   این دیزل ژنراتورها همان‌طور که از نامشان پیدا است، قابل حمل به مکان مورد نظر می‌باشند و عمدتاً در مغازه‌های محلی مانند هتل‌ها، فروشگاه‌ها، نمایشگاه‌های اتومبیل و دوچرخه و … استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها برای راه اندازی تلویزیون، کولر، کامپیوتر و یخچال نیز مناسب می‌باشند.

3. دیزل ژنراتور پایه

   ژنراتورهای دیزلی پایه به طور معمول مورد استفاده در مکان هایی هستند که به صورت موقت به برق نیاز دارند. از جمله این مکان ها می توان به مواردی از جمله اردوگاه ها، معادن، کمپ ها و یا نمایشگاه ها اشاره داشت.

انواع ژنراتور دیزلی از نظر توان

این دستگاه‌ها با در نظر گرفتن توان تولید خود انواع متنوعی دارند. دیزل ژنراتورهای با توان کم معمولاً برای خانه‌ها، ساختمان‌های تجاری کوچک و … مناسب بوده و انواع بزرگ‌تر آن از لحاظ توان، می‌توانند گزینه‌های مناسب‌تری برای استفاده در صنعت باشند.

نکات مهم در مورد استفاده از انواع دیزل ژنراتور ها

• همواره در تست و مرتب نگه داشتن باتری انواع دیزل ژنراتور ها کوشا باشید. پیشنهاد میشود زمانی که شارژ باتری ۴۰ درصد است عملیات شارژ باتری را انجام دهید.
• همواره سیستم خروج دود و اگزوز را به دقت بررسی نمایید.
• یکی از مهمترین عوامل طول عمر و کیفیت کار یک دستگاه دیزلی روغن کاری و روانکاری به موقع است. این روغن کاری و روانکاری با توجه به توان و مدل موتور دیزلی متغییر بوده ولی نکته مهم این است که باید بازه های سرویس و روانکاری به موقع و سروقت انجام گیرد. ساعات سرویس دوره ای روغن و فیلترهای دستگاه بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ ساعت است ، اما فشار استفاده از دستگاه باید کنترل شود.
• در صورت استفاده و نگهداری درست از دستگاه خود می توانید زمانی طولانی تری از دستگاه خود استفاده کنید. عمر مفید یک مولد برق دیزلی ، اگر در بهترین حالت استاندارد استفاده شود حدود ۵۰۰۰۰ ساعت است، اما باید توجه داشت که همه این اعداد تقریبی بوده و نمیتوان زمان خاص و دقیقی برای آن مشخص کرد.