تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر چیست؟

در یک تعریف خیلی ساده، دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده به فضای اختصاصی گفته می‌شود که در آن جا سرورها و دیگر تجهیزات شبکه نگهداری می‌شوند. این مرکز در هر جایی و به هر ابعادی می‌تواند باشد؛ اما لزوما فقط یک اتاق سرور نیست. اگر می‌خواهید تفاوت دیتاسنتر یا مرکز داده با اتاق سرور را بدانید حتما تا انتهای این مطلب همراه زینت باشید.

Data Center یا مرکز داده چیست؟

مراکز ویژه و مخصوص نگهداری سرورهای مختلف را مرکز داده یا Data Center می‌گویند.

تعریف بسیار ساده از مراکز داده عبارت است از: محلی بزرگ که تعداد زیادی رک و سرور و تجهیزات شبکه و مشتقات شبکه اعم از کابل و سوئیچ و غیره در آن قرار گرفته که تمامی آنها به اینترنت پرسرعت و برق اضطراری متصل هستند. در کنار این تعریف ساده نیاز به استانداردهای بسیار دقیقی برای راه اندازی مراکز داده وجود دارد که خارج از بحث این مقاله است. همچنین دیتاسنتر مکان فیزیکی برای سازمان‌ها و شرکت‌هاست تا برنامه‌ها و اطلاعاتشان را در آن قرار دهند و ذخیره کنند.

به طور کلی، مرکز داده به مجموعه ای از سرویس‌دهنده ها، زیرساخت های ارتباطی، امنیتی و تجهیزات الکترونیکی گفته می‌شود که برای ارائه، نگهداری و پشتیبانی از سرویس‌های تحت شبکه (اینترنت، اینترانت، اکسترانت) استفاده می‌شود.

از طرفی، می‌توانند اینترنت پرسرعت در اختیار کاربران قرار دهند. تا چند دهه قبل استفاده از اینترنت برای عموم مردم به سادگی امکان پذیر نبود زیرا استفاده از محیط غیرگرافیکی و خط فرمانی اینترنت نیاز به دانش خاصی داشت که همه به آن دسترسی نداشتند.
اوایل دهه 90 میلادی، با به وجود آمدن مفهوم وب و پروتکل های خاص (HTTP، FTP، SMP و …) در اینترنت، استفاده و کاربری آن برای کاربران بسیار آسان و مورد علاقه شد به طوری که روز به روز به تعداد کاربران اینترنت افزوده می‌شد. مسلماً با افزایش کاربران و حجم داده‌های موجود بر روی وب، سرورها و خطوط اینترنت جوابگوی مدیریت آن ها نبودند از این رو سازمان‌ها و ادارات به فکر راهکارهای مناسب برای حل این چالش افتادند و به همین منظور مراکز خاصی تحت عنوان Data Center یا همان مرکز داده را ایجاد کردند که این مراکز داده با در اختیار داشتن اتصالات پرسرعت به اینترنت و سرورهای قدرتمند، امکان راه اندازی وب سرورها را برای عموم مردم فراهم می‌کنند.

در حال حاضر با توجه به رشد سریع اینترنت روز به روز به تعداد مراکز داده موجود در دنیا اضافه می‌شود که برخی از این دیتاسنترها از طریق خطوط فیبر نوری، پهنای باند بالایی در اختیار دارند و تعداد سرورها در آنها بیش از 1000 عدد است که سرعت و سرویس بهتری ارائه می‌دهند.

اما دیتاسنترهای مدرن کمی با دیتاسنترهای سنتی تفاوت دارند: زیرساخت از حالت سنتی که مبتنی بر سرور فیزیکی بود به حالت مدرن که شبکه های مجازی و سرورهای مجازی و فضای ابری وجود دارد، تغییر کرده است.

تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر : بررسی ویژگی های هر کدام

 در دیتاسنتر ها به علت سرعت بالای اینترنت و وجود سرور های متعدد و بسیار پر قدرت، شرایط ایجاد سرور های وب برای تمام افراد فراهم شده است. همچنین دیتاسنتر ها امنیت بالایی دارند و شما می توانید از امنیت داده های خود در دیتاسنتر اطمینان کامل داشته باشید.

دیتاسنتر به مکانی گفته می شود که در آن به صورت ویژه از سخت افزار کامپیوتری، تجهیزات مربوط به ذخیره داده ها و تجهیزات ارتباطی شبکه ها نگهداری می شود. در بعضی از دیتاسنتر ها سرور ها به اینترنت عمومی وصل می شوند اما اغلب دیتاسنتر ها از اینترانت و یا سایر موارد خصوصی استفاده می کنند.

یکی از تفاوت های اساسی دیتاسنتر و اتاق سرور هزینه های نصب و به کارگیری هر کدام می باشد. معمولا هزینه های مربوط به نصب و راه اندازی دیتاسنتر بیشتر است زیرا برای راه اندازی دیتاسنتر باید کارهایی مانند فعال بودن سرور ها، نصب زیر ساخت های شبکه، کابل کشی و … انجام داد که هر کدام از این کارها بسیار پر هزینه هستند.

همچنین باید هزینه های مربوط به نگهداری تجهیزات، هزینه های برق مصرفی، هزینه ی سیستم های تهویه و … را هم به موارد بالا اضافه کرد. لازم به ذکر است که امروزه برخی از راهکار ها مثل مجازی سازی وجود دارد که استفاده از آن ها تا حد زیادی به صرفه جویی در هزینه ها کمک می کند، اما تمامی این روش ها  برای اجرا به یک سرمایه اولیه نیاز دارند.

همانطور که گفتیم، چون دیتاسنتر ها از اینترنت پرسرعت و چندین سرور قدرتمند برخوردار هستند، امکان راه اندازی سرور های وب را برای تمام افراد فراهم می کنند. اما با این وجود، بسیاری از سازمان های خصوصی و یا مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی ترجیح می دهند که دیتاسنتر های اختصاصی خود را راه اندازی کنند.

استفاده از دیتاسنتر مزایای بسیاری دارد که برخی از آن ها عبارتند از:

• دیتاسنتر ها امنیت بالایی دارند
• پهنای باند دیتاسنتر ها اختصاصی است و به همین علت از سرعت بالایی برخوردارند
• در دیتاسنتر ها از سیستم پشتیبانی برق (UPS) استفاده می شود

تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر

1. در مراکز داده ژنراتور های قوی وجود دارد که در مواقع اضطراری قطع برق اصلی، کلیه سرورها و تجهیزات جانبی را روشن و فعال نگه خواهد داشت.
2. می‌توان به پشتیبانی مراکز داده به حداقل دو خط ارتباط اینترنتی پر سرعت اشاره کرد که در صورت قطع اولین خط ارتباطی اینترنت پرسرعت خط ارتباط دوم برای سرویس‌دهی استفاده خواهد شد.
3. از دیگر ویژگی‌های مراکزداده احداث آنها در مسیرهایی که دسترسی به آنها شرایط خاص نیاز دارد اتفاق می‌افتد و تردد و دسترسی به محل مرکز داده محدود و کنترل شده است.

تفاوت اتاق سرور و دیتاسنتر  – ویژگی‌هایی که گفته شد در اتاق سرور هم وجود دارد اما همه چیز در اندازه بسیار کوچک‌تر، یعنی به جای استفاده از ژنراتور برق از UPS استفاده می‌شود. محل قرارگیری اتاق سرور جایی خواهد بود که درب ورود به آن قفل است و حتی پنجره‌ای برای ورود گرد و غبار نیز در آن اتاق وجود ندارد و یا به جای چند خط ارتباطی اینترنت معمولا یک خط ارتباطی و خیلی کم دو خط ارتباطی وجود دارد.

مزایا و معایب دیتاسنتر

مزایا:

اگر به تازگی فعالیت خود را شروع کرده اید، شاید استفاده از یک دیتاسنتر برای نگهداری سیستم‌های شبکه مقرون به صرفه ترین راه حل باشد، زیرا می‌توانید با دریافت برخی خدمات از شرکت‌های دیگر و کاهش هزینه‌های خود، به ارائه سرویس به دیگر شرکت‌ها و مشتریان بپردازید. در خصوص مسئولیت‌های تعمیر و نگهداری نیز هر دیتاسنتر دارای سیستم‌های بک آپ کمکی برای دسترسی به شبکه، تامین برق و کنترل شرایط محیطی است. بنابراین به احتمال زیاد با قطع شبکه مواجه نخواهید شد. حتی در صورت قطعی برق محلی‌، به دلیل وجود ژنراتورهای بک آپ، برق همچنان روشن و فعال باقی می‌مانند.

از دیگر ویژگی‌های منحصر به فرد دیتاسنتر، استقبال شرکت‌ها از مدل کولوکیشن است که به شما اجازه می‌دهد سخت افزارهای اختصاصی خود را در فضای اشتراکی مستقر کنید. بسته به ماهیت دیتاسنتر، ممکن است امکان تعیین زمان‌های برنامه ریزی شده تعمیر و نگهداری توسط خود را داشته و یا نداشته باشید. همچنین ممکن است انتخاب سخت افزار‌ها برای استفاده در stack سرور در اختیار شما باشد یا حتی نباشد.

معایب:

اگرچه دیتاسنتر از تمام مزایای فوق برخوردار است، اما نمی‌توان فشار مالی ناشی از تامین و نگهداری زیرساخت‌ها و همچنین هزینه‌های اولیه برای انتقال به دیگر مراکز داده را نادیده گرفت. به خصوص اگر دیتاسنتر کولوکیشن یا فضای اشتراکی را انتخاب می‌کنید که هم تامین سخت افزار و هم نرم افزار بر عهده شماست، احتمالاً با هزینه‌های بالایی در این زمینه مواجه خواهید شد.

حتی اگر مرکز داده همه این منابع را فراهم کند، باز هم باید هزینه‌های مربوط به حق اشتراک اولیه و راه اندازی را پرداخت کنید. بدتر از همه اینکه با گذشت زمان، ممکن است احساس کنید این هزینه‌ها به خصوص در مقایسه با هزینه‌های یک سرور داخلی بسیار ناچیز است.
هنگامی که سرور خود را از محل کار خود خارج می‌کنید، تا حد خاصی اختیارات خود در خصوص نظارت و کنترل داخلی را از دست خواهید داد. نهایتاً اگر سرور خود را کاملاً برون سپاری کنید، برای نگهداری، تامین امنیت و به روز رسانی آن کاملاً به مرکز داده خارج از سازمان وابسته هستید. این حالت شاید به نفع شما باشد، اما بسیاری ترجیح می‌دهند که وابستگی کمتری به اشخاص ثالث و خارج از سازمان خود داشته باشند.

مزایا و معایب اتاق سرور

مزایا:

اتاق‌های سرور با تمام تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری واقع در یک اتاق اختصاصی در محل کار هستند، می‌توان گفت که شما امکانات و تجهیزات سرور را کاملاً در اختیار دارید. تمامی مسئولیت‌ها در این رابطه بر عهده شما است، اما در عوض می‌توانید از تمام مزایایی که فقط شرکت شما قادر به کنترل آن است، بهره مند شوید.

شما تنها مدیر مجموعه خود خواهید بود و می‌توانید سیستم خود را با توجه به شرایط خود تغییر دهید تا هر گونه تغییر از جمله توسعه و ارتقاء سیستم متناسب با میزان رشد و توسعه کسب و کار شما صورت پذیرد. در صورتی که سیستم شما به طور غیر معمولی پیچیده، بزرگ یا شامل برنامه‌های متنوع و زیاد باشد، این نوع سفارشی سازی پویا و همه جانبه می‌تواند بسیار مفید باشد.

البته کنترل مسائل امنیتی نیز کاملاً بر عهده شما خواهد بود، که این امر به شما امکان می‌دهد سیستم خود را به گونه ای کنترل کنید که در صورت انتقال آن به خارج از سایت، امکان‌پذیر نیست.

معایب:

تمام مسئولیت اتاق سرور بر عهده شما است، یعنی باید به صورت تمام وقت، تمام تمرکز و انرژی خود را صرف آن کنید، و این موضوع احتمالاً بسیار فراتر از حجم کار معمول شما خواهد بود. اول از همه، شما از تیم IT خود انتظار خواهید داشت تا هم بر روی ابتکار عمل‌های مرتبط با کسب و کارتان متمرکز باشند، و هم بر مسائلی چون پشتیبانی و امنیت سرور‌ها و زیرساخت‌های فیزیکی شبکه. در نتیجه توجه و تمرکز آنها بین این دو موضوع تقسیم خواهد شد که این مسئله می‌تواند منجر به افت بهره‌وری یا حتی عدم انجام موفقیت آمیز کار‌ها شود.

نکته منفی دیگر در مورد اتاق سرور آن است که در این حالت ممکن است که بک‌آپ‌گیری آن فایده چندانی نداشته باشد، خصوصاً هنگامی که اطلاعات و داده‌های شما در یک مکان فیزیکی قرار گرفته باشد. زیرا در صورت وقوع سرقت، آتش سوزی، سیل یا اتفاقات و فجایع دیگر این احتمال وجود دارد که اطلاعات خود را به طور کلی از دست بدهید و هیچ راهی هم برای بازیابی آنها در اختیار نداشته باشید.

همچنین محلی بودن شبکه، باعث دشواری گسترش کسب و کار در مکان‌های جدید می‌شود. در صورت گشایش شعبه‌های جدید، به جای اینکه هر دو مکان به یک مرکز ارتباطی در یک شبکه خارج از سایت متصل شوند که همان معادل مرکز داده است، باید به دنبال راه‌حل‌های موثر برای اتصال همه شعب به دفتر مرکزی باشید.

هزینه‌های اولیه برای حالتی که در راه اندازی سرورهای داخلی خود سرمایه گذاری می‌کنید نیز قابل ملاحظه است و شما تجربه کافی برای دانستن میزان ظرفیت در صورت رشد کار و برآوردن این ظرفیت را ندارید. بنابراین در نهایت سیستمی را خریداری می‌کنید، بسیار قدرتمندتر از نیاز شما، یا بالعکس با گسترش داده‌های شما سیستم شما قادر به رشد توام و متناسب با این حجم داده‌ها نیست.