راهنمای خرید منبع تغذیه

راهنمای خرید منبع تغذیه : پاور یا منبع تغذیه (PSU) قطعه‌ای است که وظیفه‌ی تامین انرژی موردنیاز قطعات را برعهده دارد. این قطعه که در قسمت پشتی کیس نصب می‌شود، جریان برق متناوب (AC) ورودی برق شهر را به جریان مستقیم (DC) خروجی برای استفاده سایر قطعات رایانه تبدیل کرده و از طریق مادربرد، قطعات را تغذیه می‌کند.
معمولا کاربران پس از صرف هزینه‌های اصلی بابت قطعات اصلی یاد منبع تغذیه می‌افتند. قطعه‌ای که حضور و کارکرد آن بسیار اهمیت دارد و انتخاب نادرست آن می‌تواند منجر به کاهش راندمان کامپیوتر و کاهش عمر مفید قطعات شود. از این رو لازم است در خرید این قطعه همواره نکاتی را به یاد داشت. در ادامه به معرفی و بررسی راهنمای خرید منبع تغذیه خواهیم پرداخت با زینت همراه باشید.

راهنمای خرید منبع تغذیه که قبل از خرید پاور کامپیوتر باید بدانید

همانطور که گفته شد پاور قطعه ای است که برق شهر را می گیرد و آن را به برق قابل استفاده برای قطعات سیستم تبدیل می کند و در اختیار سیستم می گذارد. به همین منظور باید توان مصرفی مورد نیاز همه قطعات سیستم خود را بدانید تا متناسب با آن یک پاور تهیه کنید. شاید اینطور به نظر برسد که برای شناخت همه ویژگی های یک پاور خوب باید اصطلاحات تخصصی زیادی را یاد بگیرید، اما ما قصد داریم در ادامه مقاله راهنمای خرید منبع تغذیه مهمترین اطلاعاتی را که باید برای خرید یک پاور بدانید را در اختیارتان بگذاریم و از ذکر اطلاعات پیچیده و اضافی خودداری می کنیم.

راهنمای خرید منبع تغذیه – توان مورد نیاز سیستم

تولیدکننده‌های پاور، قدرت خروجی محصولشان را با واحد وات (Watt) معرفی می‌کنند. قدرتی که برای یک پاور کامپیوتر اعلام می‌شود، حداکثر توانی است که در حالت پیک (حداکثر) توسط پاور ارائه می‌شود؛ در حالی که در حالت پایدار، قدرت پاور به مراتب کمتر از میزان اعلام‌شده است. پاورهایی که در حال حاضر در بازار یافت می‌شوند از ۲۰۰ وات تا ۱۸۰۰ وات تنوع دارند.

شما باید توان تقریبی مورد نیاز (معروف به TDP) هر یک از قطعات فعلی یا آینده‌ی کامپیوترتان را بدانید تا بتوانید با جمع زدن آن‌ها، پاوری با قدرت مناسب انتخاب کنید. استاندارد نانوشته‌ای وجود دارد که می‌گوید قدرت پاور باید به میزان مشخصی از نیاز اسمی کامپیوتر بیشتر باشد. مثلا اگر مجموع توان مورد نیاز کامپیوترتان ۳۰۰ وات است، یک پاور ۶۰۰ واتی انتخاب مناسبی خواهد بود. باز مثلا در یک کامپیوتر حرفه‌ای که به ۷۰۰ وات نیاز دارد، انتخاب یک پاور ۱۲۰۰ وات عقلانی خواهد بود.

اگر تا مدت‌های مدید قصد ندارید قطعات کامپیوتر را به‌روزرسانی کنید، به اندازه‌ی نیازتان پاور انتخاب کنید. اما اگر کمی هم احتمال می‌دهید در یکی دو سال آینده بخواهید یک کارت گرافیک جدید بخرید، پاوری با قدرت بیشتر از نیاز فعلی‌تان انتخاب کنید. کارت گرافیک سهم‌ زیادی از مصرف برق کامپیوتر دارد و برای انتخاب پاور باید به آن توجه کرد. برای کامپیوتری که قرار نیست کار خاصی انجام دهد و بویی از کارت گرافیک مجزا هم نبرده است، یک پاور ۳۰۰ واتی به خوبی جوابگو خواهد بود. اما اگر کارت گرافیک مجزایی روی مادربردتان نصب می‌کنید، حتما روی سایت سازنده کارت گرافیک چک کنید که حداقل منبع تغذیه‌ی پیشنهادی برای آن چند وات است.

اگر حوصله ندارید خودتان مجموع توان مورد نیاز قطعات کامپیوترتان را حساب کنید، می‌توانید یک‌راست سراغ ماشین‌حساب‌های آنلاین محاسبه‌ی توان بروید. ماشین‌حساب‌هایی که دو شرکت Outervision و Coolermaster برای محاسبه‌‌ی پاور ارائه کرده‌اند، کاملا دقیق هستند و با توجه به کاربرد مدنظر شما توان مورد نیازتان را محاسبه می‌کنند. در این ماشین‌حساب‌ها می‌توانید تک‌تک قطعات مدنظرتان را تعیین کنید تا ماشین‌حساب بگوید به چه پاوری نیاز دارید.

نکته‌ی دیگری که در مبحث توان اهمیت دارد، میزان وات مصرفی سیستم است. عده‌ای تصور می‌کنند هر چه توان اعلام شده‌ی یک پاور کامپیوتر بیشتر باشد، برق بیشتری هم مصرف می‌کند. این موضوع را به تنهایی نمی‌توان بررسی کرد و باید میزان وات مورد نیاز مجموعه‌ی قطعات حاضر در کامپیوتر را در نظر گرفت.

میزان مصرف برق یک کامپیوتر به مصرف تک‌تک قطعاتش بازمی‌گردد. این قطعات هستند که به میزان مورد نیاز خود، از برقی که در اختیارشان قرار می‌گیرد استفاده می‌کنند. مثلا در کامپیوتری که قطعاتش مجموعا به ۳۰۰ وات توان نیاز دارند، چه از یک پاور ۵۰۰ وات استفاده کنید و چه یک پاور ۱۰۰۰ وات، مصرف توان همان ۳۰۰ وات است. تفاوت این دو منبع تغذیه در حداکثر توانی است که می‌توانند در اختیار قطعات کامپیوتر قرار دهند و اصلا به این معنی نیست که یک پاور ۱۰۰۰ وات در تک‌تک ثانیه‌های روشن بودنش ۱۰۰۰ وات برق مصرف می‌کند.

منبع تغذیه 24 ولت اشنایدر مدل SpaceLogic PS-24V

راهنمای خرید منبع تغذیه- انواع کانکتورهای پاور

همانطور که گفتیم پاور کامپیوتر برق AC را به DC تبدیل کرده و در اختیار قطعات کامپیوتر می گذارد. این قطعه توزیع برق را از طریق اتصال مستقیم کابل به قطعه یا به صورت غیر مستقیم از طریق مادربرد انجام می دهد، به همین دلیل قبل از خرید پاور باید اتصالات و کانکتورهای مورد نیاز قطعات در داخل کیس را بررسی کرده تا پاور مورد نظر شما تعداد سوکت ها و کانکتورهای برق لازم را داشته باشد.

سوکت برق اتصال به مادربرد، بزرگترین سوکت موجود در بین کانکتورهای یک پاور هستند که به صورت 20 پین یا 24 پین عرضه می شوند. علت این موضوع متفاوت بودن پورت برق مادربردها است و برخی از آنها سوکت 20 پین و برخی دیگر سوکت 24 پین لازم دارند. البته در اکثر پاورهای خوب و قوی سوکت مادربورد را به صورت یک سوکت 20 پینی و یک سوکت 4 پین اضافی قرار می دهند که در صورت نیاز می توانید از آن استفاده کنید.

کانکتور بعدی در یک پاور کانکتورهای 8 پین یا 4+4 پین است که برای تامین انرژی CPU استفاده می شود. برخی CPU ها نیاز به یک کانکتور 4 پین و برخی دیگر که توان مصرفی بالاتری دارند به یک کانکتور 8 پین احتیاج دارند.

برای برخی کارت گرافیک ها هم که نیاز به یک کانکتور برق جداگانه دارند، از سوکت های 6 یا 2+6 پین استفاده می شود یا اینکه یک کانکتور 8 پین قرار داده می شود. نوع دیگر سوکت های یک پاور، کانکتورهای SATA است که برای اتصال به هارد درایو و SSD های دارای پورت SATA به کار برده می شوند.

آخرین مورد نیز کانکتورهای Molex هستند که برای اتصال انواع فن، هارد دیسک و درایو نوری و… استفاده می شوند. اگر از چند دی وی دی رایتر استفاده می کنید یا تعداد فن زیادی در داخل کیس دارید پیشنهاد می کنیم حتما تعداد کانکتورهای مولکس موجود روی پاور را چک کنید تا به اندازه نیاز شما باشد.

بهره وری و استاندارد 80Plus

شرکت های تولید کننده پاور برای اینکه میزان کارایی  پاور را نشان دهند، از گواهی نامه ای تحت عنوان 80Plus استفاده می کنند که میزان راندمان کاری آنها را در فشار کاری مختلف می سنجد. استاندارد 80Plus پاور ها را در 6 رده بندی 80Plus، Bronze, Silver, Gold, Platinium و Titanium دسته بندی می کند و هرچه این رده کسب شده توسط پاور بالاتر باشد، نشان دهنده میزان کمتر هدر رفت انرژی و راندمان کاری بالاتر پاور است. البته باید این نکته را ذکر نماییم که اکثریت پاورهای تولید شده در بازار دارای استاندارد های Silver،Bronze و Gold هستند و دو مدل Platinium و Titanium بسیار گران تر و کم یاب تر هستند.

هرچه راندمان کاری یک پاور بالاتر باشد میزان هدر رفت انرژی آن که به صورت گرما است پایین تر خواهد بود، این یعنی خنک شدن پاور راحت تر صورت می گیرد و دمای داخل کیس نیز پایین تر می ماند. به عنوان مثال اگر پاور شما دارای استاندارد نقره ای 80plus است، یعنی پاور شما در حالت پیک مصرفی تا حداکثر 85 درصد انرژی را تبدیل می کند و 15 درصد دیگر هدر می رود.

از آنجایی که در هنگام محاسبه توان مورد نیاز برای یک سیستم را در حالت پیک مصرف در نظر می گیریم، پس منطقی است که برای تهیه پاور به دلیل اتلاف انرژی در نقطه پیک راندمان کاری، یک پاور با توان بالاتر از عدد بدست آمده را برای سیستم خود انتخاب کنیم.

منبع تغذیه صنعتی 24 ولت 20 آمپر Meanwell با ورودی افزونه مدل DR-RDN20

راهنمای خرید منبع تغذیه- پاور ماژولار یا غیر ماژولار؟

این مورد به کابل‌کشی پاور کامپیوتر برمی‌گردد و به اندازه‌ی موارد دیگر مهم و قابل اعتنا نیست. حالا اصلا این ماژولار بودن چیست و به چه دردی می‌خورد؟ پاورها از منظر کابل‌کشی، به سه گروه کلی کاملا ماژولار، نیمه ماژلار و غیر ماژولار تقسیم می‌شوند. در پاورهای کاملا ماژولار، کابل‌های خروجی برق در دو سمت خود سوکت دارند و اتصالشان به خود پاور هم با همین سوکت‌ها انجام می‌شود.

شما در یک پاور کامپیوتر کاملا ماژولار می‌توانید تنها از آن کابل‌هایی که می‌خواهید استفاده کنید و باقی کابل‌ها را حتی از جعبه‌ی پاور بیرون نیاورید. استفاده از چنین پاوری باعث می‌شود کیس کامپیوترتان تمیزتر باشد و اثری از سیم‌های بی‌استفاده در آن دیده نشود. پاورهای نیمه ماژولار شباهت زیادی به نمونه‌های کاملا ماژولار دارند و تنها تفاوتشان در این است که در یک پاور کامپیوتر نیمه ماژولار، کابل برق مادربرد را نمی‌توان از پاور جدا کرد؛ اما در مورد بقیه‌ی کابل‌ها مشابه پاورهای کاملا ماژولار هستند.

حالا احتمالا حدس زده‌اید که به چه پاوری غیر ماژولار می‌گوییم. پاور غیر ماژولار، پاوری است که تمام کابل‌های خروجی آن در بدنه فیکس شده‌اند و معمولا از یک حفره‌ی دایره‌ای به صورت یک‌جا از بدنه‌ی پاور خارج می‌شوند. در یک پاور غیر ماژولار، همواره شاهد کابل‌هایی هستیم که بدون استفاده مانده‌اند.

تک یا چند ریلی بودن پاور

پاورها برای انتقال برق از یک یا چند ریل 12V+ استفاده می کنند که در مشخصات آنها از طرف شرکت سازنده تعداد آنها اعلام می شود. در پاورهای تک ریلی همه توان منبع تغذیه روی همه خروجی ها در دسترس است، در حالی که در پاورهای چند ریلی این قدرت روی چند ریل 12V+ تقسیم می شود. اهمیت این موضوع برای زمانی است که اگر در یک پاور تک ریلی اختلالی در عملکرد پاور پیش آید، ممکن است که پاور جریان بیش از حدی به سمت قطعات بفرستد و باعث سوختن آنها شود.

در حالی که در پاورهای چند ریلی به لطف سیستم محافظت در برابر جریان بیش از حد (OCP)، در صورت بالاتر رفتن جریان در یکی از ریل ها پاور ریست خواهد شد و از آسیب به قطعات جلوگیری خواهد نمود. البته با توجه به مدرن شدن شبکه برق و اینکه بیشتر پاورهای جدید به صورت چند ریلی تولید می شوند، دیگر نیاز نیست نگران این موضوع باشید و می توانید این موضوع را در اولویت های آخر سنجش کیفیت یک پاور قرار دهید.

فرم فاکتور

فرم فاکتور به اندازه و ابعاد یک پاور اشاره دارد و سایز آن را برای قرارگیری در داخل کیس مشخص می کند. معمولا اکثر پاورهای موجود در بازار با فرم فاکتور ATX تولید می شوند و برای کیس های عادی مناسب هستند. اگر شما قصد دارید که یک سیستم عادی اسمبل کنید و دنبال کیس های خیلی کوچک نیستید، می توانید این گزینه را نادیده بگیرید، زیرا پاوری که تهیه می کنید هم اندازه کیس شما خواهد بود.

نتیجه گیری

در این مقاله به صورت مفصل به بررسی المان‌های حائز اهمیت در خرید پاور یا منبع تغذیه (PSU) برای کامپیوتر پرداختیم. تهیه پاور مناسب شامل انتخاب مدل با اتصالات، فرم فاکتور، بازدهی و توان مصرفی متناسب با کامپیوتر شما می‌شود. حداقل‌های یک پاور مناسب، توان صدا وات بالاتر از نیاز کامپیوتر و بهره گیری از استاندارد 80PLUS برنزی است.