مولتی متر چیست ؟ چگونه کار می کند؟ مولتی‌متر (Multimeter) دستگاهی برای اندازه‌گیری چندین کمیت الکتریکی از قبیل ولتاژ، جریان، مقاومت الکتریکی، ظرفیت خازنی و … است، که می‌توان با آن سلامت یا مشخصات قطعات الکتریکی یا الکترونیکی را نیز ارزیابی کرد.
به مولتی متر، آوومتر ( AVOmeter ) نیز می گویند که AVO از حروف اول کلمات Volt و Amper و Ohm گرفته شده است چرا که آوومترها ( مولتی مترها ) این سه کمیت را می توانند اندازه بگیرند.
مولتی‌متر از اساسی‌ترین ابزار مهندسان و تعمیرکاران برق و الکترونیک است که حتماً در هر کارگاه، تعمیرگاه و یا آزمایشگاه برق یافت می شود. مولتی‌متر، دو نوع آنالوگ (عقربه ای) و دیجیتال (رقمی) دارد، اگرچه استفاده از نوع آنالوگ آن، دیگر منسوخ شده‌است. برای بررسی بیشتر با زینت همراه باشید.
مولتی متر چگونه کار می‌کند؟!
مولتی متر چیست ؟ به بیان ساده، مولتی متر ابزاری است برای ترکیب چند مدار در یک مدار. در نتیجه، مولتی متر ابزاری است که جریان، ولتاژ و مقاومت را به طور همزمان می‌تواند اندازه گیری کند. مولتی متر یا آوومتر در جعبه ابزار شما می‌تواند همزمان نقش آمپرمتر، ولت متر و اهم متر را ایفا کند. برای این کار، تنها کافی است که بسته به مدل دستگاه، دستگیره دایره‌ای بالای مولتی متر را بچرخانید. با همین کار به ظاهر ساده مولتی متر را از حالت اندازه‌گیری ولتاژ به اندازه‌گیری جریان و موارد دیگر تغییر می‌دهید.
برای اندازه‌گیری ولتاژهای متناوب و مستقیم، آوومتر این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهد که هر کدام را به طور جداگانه اندازه‌گیری کنید. همین روش اندازه‌گیری در مورد جریان هم صادق است.
“اولین دستگاه تشخیص جریان در جهان به نام گالوانومتر در سال ۱۸۲۰ با همکاری هانس کریستین، آندره ماری آمپر و لوئیجی گالوانی ساخته شد. در این میان، علی‌رغم تلاش‌های هانس و آندره، نام این وسیله از اسم گالوانی برگرفته شد.
اگرچه گالوانومترها در محیط‌های آزمایشگاهی مفید بودند اما در مجموع برای سنجش تشخیص جریان بسیار کُند و بسیار حجیم و شکننده بودند.”
نحوه استفاده و کار مولتی متر
اندازه گیری ولتاژ
از کاربردهای مهم این دستگاه اندازه گیری ولتاژ متناوب و مستقیم است . روش کار با این دستگاه جهت اندازه گیری ولتاژ متناوب و مستقیم بسیار راحت است و ابتدا لازم است مولتی متر را به صورت موازی در مدار نصب کنید. سپس کلید چرخشی دستگاه دیجیتال را در وضعیت ولتاژ قرار داده و سیم مشکی را به ترمینال منفی و سیم قرمز را به ترمینال مثبت وصل می کنیم.
توجه داشته باشید که جهت اندازه گیری ولتاژ، سلکتور مولتی متر برای اندازه گیری ولتاژ مستقیم روی نماد Vdc و برای ولتاژ متناوب روی نماد Vac باشد. سپس دکمه power دستگاه را روشن کرده و شروع به اندازه گیری می کنیم.
اندازه گیری جریان
یکی دیگر کاربردهای مولتی متر و در واقع رایج ترین کاربرد این دستگاه اندازه گیری جریان الکتریکی است. برای این منظور دستگاه را به صورت سری در مدار قرار داده و کلید چرخشی را در وضعیت ولتاژ قرار می دهیم. سپس سیم مشکی را به ترمینال منفی و سیم قرمز را به ترمینال mA یا A وصل می کنیم. با روشن کردن دکمه power دستگاه می توانید به راحتی جریان الکتریکی را اندازه گیری کنید.
دقت اندازه گیری مولتی متر چقدر است ؟
تمام دستگاه های اندازه گیری دارای حد مجازی از خطا هستند که در مقایسه با مقدار استاندارد آنرا به صورت درصد بیان می کنند. برای مولتی مترها دقت دستگاه آنالوگ ۳% و برای دیجیتال ۰٫۵% است که البته در مولتی مترهای پیشرفته این مقدار کمتر می باشد.
برخی انواع مولتی مترها از نظر خطا با دقت ۰٫۰۱% و حتی در میلیون نیز وجود دارند که برای کاربردهای خاص آزمایشگاهی طراحی و تولید می شوند. شایان ذکر است که کالیبره کردن دوره ای پایداری دقت دستگاه را برای مدت بیشتری حفظ می کند.
انواع مولتی متر
انواع مولتی متر شامل مولتی متر آنالوگ، دیجیتال، رومیزی و انبری میشود.
مولتی متر آنالوگ یا عقربه ای
مولتی متر آنالوگ بر اساس یک میکرومتر (وسیله ای برای اندازه گیری پتانسیل و جریان) ساخته می شود و عقربه ای دارد که بر روی صفحه مقیاس حرکت می کند.
انواع آنالوگ ولت-اهم متر نسبت به همتاهای دیجیتال خودرو ارزان تر هستند، اما باید بدانید کارکردن با آن ها نیز سخت تر بوده و نمی توانید اعدادی دقیق را از آنها استخراج کنید. هنگام کار با این دستگاه ها باید با دقت عمل کرد، زیرا در برابر ضربه نیز بسیار حساس هستند.
چنانچه از مولتی مترهای آنالوگ به عنوان ولت متر استفاده کنید، معمولاً اعداد حقیقی را دریافت نخواهید کرد. با این که ولت متر آنالوگ عدد دقیقی را به شما نشان نمی دهد، از آنجا که می توان تغییر ولتاژ را به چشم دید، در بسیاری از موارد مناسب به نظر می رسد.
همچنین این دستگاه ها به دلیل مقاومت داخلی بسیار کم، دقت بالایی در اندازه گیری جریان داشته و خطایی کمتر از 50 میکرو آمپر خواهند داشت.
مولتی متر دیجیتال
مولتی متر دیجیتال رایج ترین نوع مولتی متر است. انواع دیجیتال این دستگاه شامل نسخه های ساده و همچنین طراحی های پیشرفته برای استفاده مهندسان الکترونیک است.
در این دستگاه به جای عقربه متحرک و صفحه مقیاس موجود در اندازه گیرهای آنالوگ، کنتورهای دیجیتالی اعداد مذکور را روی صفحه LCD نمایش می دهند. گرچه ولت-اهم مترهای دیجیتال از نوع آنالوگ آن کمی گرانتر هستند، اما این تفاوت قیمت در انواع ساده زیاد چشمگیر نیست.
مولتی مترهای دیجیتال به دلیل مقاومت بیشتر، از انواع آنالوگ در اندازه یک ولت متر بهتر عمل خواهند کرد. اما برای اکثر کاربران، مهمترین مزیت اندازه گیرهای دیجیتال ، نمایش عدد با امکان خواندن آسان و بسیار دقیق داده ها می باشد.
مولتی متر رومیزی
این مولتی مترها یکی از بهترین انواع multimeter به شمار می آیند به طوری که شما می توانید این مدل از ابزارهای اندازه گیری را به راحتی در آزمایشگاه های مختلف،مورد استفاده قرار دهیذ.
البته در نظر داشته باشید که مولتی مترهای رومیزی یکی از بهترین مدل های مربوط به مولتی مترهای دیجیتالی بوده که از دقت بالایی در اندازه گیری دارند و امروزه فروش بالایی نیز داشته است.
طرز کار کردن با این مدل از مولتی مترها خیلی راحت تر بوده و شما می توانید برندهای زیادی از این مولتی مترها را در بازار مشاهده فرمایید.
مولتی متر انبری (مولتی متر کلمپی)
بی نظیرترین و بهترین انواع multimeter را، مولتی مترهای انبری (مولتی متر کلمپی) شکل داده است که شباهت زیادی به انبر دست داشته و به همین دلیل هم به اسم مولتی مترهای انبری شناخته می شود.
استفاده از multimeterهای انبری شکل بسیار راحت تر بوده طوری که شما می توانید در شرایط بسیار مختلف، به راحتی اقدام به استفاده از این ابزار اندازه گیری نمایید.
کاربرد مولتی متر چیست ؟
مولتی متر بیشتر برای کاربردهای صنعتی مناسب است یا کاربران خانگی هم می‌توانند از آن استفاده کنند؟ در این بخش، کاربردهای مختلف مولتی متر را بررسی می‌کنیم.
بازرسی خودرو
از کاربردهای اصلی مولتی متر سرویس خودرو است. با مولتی متر می‌توانید شارژ باتری اتومبیل‌تان را اندازه‌گیری کنید. تست نشتی و دینام را تست کنید یا هر مدار الکتریکی دیگری را بررسی کنید.
کاربردهای خانگی
تست سوکت‌های معیوب، بررسی تداوم، بازرسی لوازم خانگی و تست بقیه مدارهای ابزار خانه با مولتی متر انجام میشود. هیچ برندی به طور مشخص، ابزار مولتی متری را برای مصارف خانگی تولید نکرده است؛ اما می‌توان از این دستگاه برای اندازه‌گیری‌های ابزار و لوازم خانگی نیز استفاده کرد.
کاربردهای صنعتی
عموما مهندسین برق در جعبه تجهیزات یدکی باید یک مولتی متر داشته باشند؛ آن هم برای اندازه‌گیری دمای ابزار، انجام تست‌های تداوم، ارزیابی جریان یا تجزیه و تحلیل مدارها از طریق تصویربرداری مادون قرمز.
کاربردهای DIY
مولتی مترهای پایه برای برنامه هایی مانند پروژه های DIY مناسب هستند. چون قرار نیست هیچ اندازه‌گیری پیشرفته‌ای انجام شود، بهترین ابزار مولتی متر پایه است.
دیگر کاربرد مولتی متر چیست ؟
انواع مختلف مولتی متر بر اساس مدل خود،توانایی خواندن مقادیر مختلفی را دارند. تست کننده هایی مانند پایه ولتاژ، جریان و مقاومت را اندازه گیری می کنند و می توان از آنها برای بررسی اتصال نیز استفاده کرد. این شیوه یک آزمایش ساده برای تایید و یا رد اتصال یک مدار است.
نوع پیشرفته تر مولتی متر ممکن است بتواند همه مقادیر زیر را اندازه گیری کند:
- ولتاژ و جریان برق (جریان متناوب)
- ولتاژ و جریان برق DC (جریان مستقیم)
- مقاومت (اهم)
- ظرفیت (فاراد)
- هدایت (سیامز)
- دسی بل
- چرخه کار
- فرکانس (هرتز)
- إلقاء (henrys)
- درجه حرارت سلسیوس یا فارنهایت
همچنین ممکن است لوازم جانبی برای انواع مولتی متر بسیار پیشرفته در دسترس باشند.
این امکانات شامل موارد زیر هستند:
- سطح نور
- اسیدیته
- قلیایی بودن
- سرعت باد
- رطوبت نسبی
مزایا و معایب مولتی متر چیست ؟
مزایای مولتی متر شامل این موارد میشود:
- دقت بالا
- امپدانس ورودی بالا
- امکان خواندن واضح صفحه نمایشگر در فواصل دید بالاتر
- به دلیل فناوری یکپارچه هزینه کمتری دارند.
- نمایش خروجی می تواند به صورت خودکار ارائه شود.
- دارای عمکلرد قطبیت خودکار است.
برای معایب مولتی متر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نیاز به منبع تغذیه و مسائل ایزوله
- صفحه نمایش LCD به منبع انرژی خارجی مانند باتری وابسته است. در نتیجه، زمانی که باتری تخلیه شود،LCD کم نور میشود و در نتیجه خواندن آن دشوار است.
- محدودیت مولتی متر ۱ ولت است. اگر محدودیت زیاد باشد، موجب آسیب‌دیدگی مولتی متر میشود.
- مولتی متر باید مطابق با میزان اندازه‌گیری تعیین‌شده توسط سازنده و تقسیم‌بندی مشخص استفاده شود؛ در غیر این صورت، دستگاه آسیب می‌بیند و موجب از بین رفتن تجهیزات میشود.
این ابزار برای استفاده توسط برق‌کارها و مهندسین الکترونیک جهت عیب یابی مشکلات الکتریکی در مدارها، موتورها، سیستم‌های سیم‌کشی، منبع تغذیه و لوازم خانگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.